Vliegende steunbeer
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een vliegende steunbeer is een boogvormige constructie die de zijwaartse krachten van een gewelf of muur opvangt en afleidt naar een steunpunt, zonder direct aan de muur vast te zitten.
Omschrijving
Vliegende steunberen zijn een kenmerkend bouwelement van gotische architectuur, ontworpen om de stabiliteit van hoge muren met grote ramen te waarborgen. In tegenstelling tot traditionele steunberen, die direct tegen de muur worden geplaatst, staat een vliegende steunbeer los van de muur en wordt de kracht via een boog overgebracht naar een externe pijler. Dit ontwerp maakt het mogelijk om muren hoger en dunner te bouwen en te voorzien van grote raampartijen, wat resulteert in meer lichtinval in het gebouw. De constructie is vaak van steen en kan versierd zijn. De krachten van het gewelf of de muur worden via de boog afgevoerd naar een steunpunt, zoals een massieve muur of pijler, waardoor de druk op de hoofdmuur wordt verminderd.
Toepassing en functie
Vliegende steunberen zijn voornamelijk bekend uit de gotische bouwkunst, waar ze essentieel waren voor de constructie van hoge kathedralen met grote glas-in-loodramen. Ze vangen de zijwaartse druk (spatkrachten) op die wordt veroorzaakt door het gewicht van de gewelven en kappen, en leiden deze krachten naar de fundering. Dit maakt het mogelijk om de muren minder dik uit te voeren en meer ruimte te creëren voor muuropeningen. In moderne architectuur kunnen vliegende steunberen ook als esthetisch element worden toegepast.
Verschil met steunbeer
Een reguliere steunbeer is een verticale verzwaring van het muurwerk die direct tegen de muur is geplaatst om zijwaartse druk op te vangen. Een vliegende steunbeer onderscheidt zich hiervan doordat deze via een boogconstructie op afstand van de muur staat en de krachten overbrengt naar een losstaand steunpunt. Dit maakt de vliegende variant een latere ontwikkeling in de middeleeuwse architectuur.
Vergelijkbare termen
Steunbeer
Gebruikte bronnen: